Turizmde Açılışlar Gelecek Yıla Ertelenebilir

Soru : 2020 sektör açısından büyük umutlarla başlamıştı. Yaşanacak kayba dair bir çalışmanız oldu mu?

Tahmin yapmak çok kolay değü, an­cak iptal oranlarından yola çıkarak bir değerlendirme yaptığımızda salgın ile mücadelenin somut sonuçlarının sene ortasını bulacağını varsayarsak, 2019 yılı faaliyet düzeyinin iyi ihtimalle ya­rısı düzeyine inmesini beklemek gere­kir. Ancak yine de bu tür tahminlerin şu an için en temel belirleyicisi birçok müphem noktası bulunan ve küresel ölçekte yürütülen salgın üe mücadele sürecinin gidişatı...



EN İYİ İHTİMAL YÜZDE 50 KÜÇÜLME

2020’ye 58 milyon turist ve 40 milyar dolarlık gelir hedefi ile başlayan turizmciler ‘en az kayıp’ hesabı yapıyor. Sektör bu yıl yüzde 50’lik küçülmeyi iyimser bir tahmin olarak değerlendiriyor.

Yıla 58 milyon turist, 40 milyar dolarlık gelir hedefi ile başlayan turizm sektörü, mart ayında gördüğü yüzde 28’lik doluluk ra­kamlarının ardından kayıp hesabı yapmaya başladı. 2016’dan bu yana büyük kriz­lerden geçen ve salgın sürecinde en ağır darbeyi alan sektörde faaliyetler durma noktasına geldi. Her ne kadar mayıs sonunda sezon açılışı için hedef belirlense de turis­tin tatile çıkıp çıkmayacağı henüz belli değil. Geçen yıl 51.7 milyon turist ile 34.5 mil­yar dolarlık gelir elde eden sektör, 2020’de bu rakam üzerinden yüzde 50’lik bir küçülmeyi iyimser bir tahmin olarak masaya koyuyor. Di­ğer taraftan sadece otellerin 6.6 milyar TL’yi aşan takipteki kredi oranları sektörün ikinci kamburu olarak öne çıkıyor. “Virüs öncesi durumu, yani normal talep seviyelerini 2021’in ük çeyreği sonuna doğru yakalamak mümkün gözüküyor” ifadeleri ile sek­törün beklentilerini aktaran Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) Başkam Oya Narin, bazı otellerin açılışları­nı gelecek yıla erteleyebileceğine dikkat çekiyor...

YENİ DESTEKLER GEREKİYOR

Soru : Covid-19 krizinin en çok konuşulan sektöründe mart ayından bu yana neler ya­şandı?
Sektörün diğer STK’ları ile birlikte ortak akıl ve eylem planlarmı değerlendirdik ve bu tespitlerimizi Kültür ve Turizm Bakanlığı ve ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlar ile paylaştık. Turizm işletmelerinin ağır bir hasar görmeden salgın sonrası döneme hazır olması gerekir. Açıkla­nan destek paketleri genel an­lamda son derecede yerinde ve hedef odaklı... Ancak sek­tör için yeni destek araçlarına ihtiyaç olduğu kanaatindeyiz.

GELİR KAYBI OLACAK

Soru : Ramazan Bayramı’nda bir hareketlilik, sezon açılışı beklentisi konuşuluyor. Sek­törün öngörüsü nedir?
Salgının sağlık boyutu ve mücadelenin evreleri elbette bizim ihtisasımız dışında... Ancak sektör olarak bu sene­nin önemli bir turizm geliri kaybı ile sonuçlanacağı varsa­yımından hareket etmek ras­yonel olacaktır. Sektör olarak güvenliğin sağlanmasını mü­teakip hemen yola koyulma­ya hazırlıklıyız, ancak tedbiri elden bırakmadan, güvenli adımlar ile ilerlemek esastır...

Soru : Yaz sezonunda salgının kontrol altına alınması du­rumunda doluluklarda nasıl bir değişim öngörüyorsunuz?
Bugün için, yüksek bir turizm geliri kaybı tahmini yapılıyor. Eğer yaz aylarında virüs ile ilgili süratli bir kont­rol sağlanırsa, belli ölçülerde bir talep oluşabilir, bir topar­lanma olabilir... Ancak virüs öncesi durumu, yani normal talep seviyelerini 2021’in ilk çeyreği sonuna doğru yaka­lamak mümkün gözüküyor, en azından şimdiki verilerle görüntü böyle...

Soru : Sektör, önemli bir borç­luluk oranı ile krize yakalan­dı. Bankalar masaya oturdu­nuz mu?
Bankalar ile elbette mü­zakereler sürüyor. Turizm sektörü, bu salgın bağ­lamında çok sınırlı bir faaliyet düzeyi yarata­bilecektir. Zaten 2016- 17 daralmasıyla bir­likte önemli bir borç yükünü yönetmek durumunda kalan sektörün özel bir destek politikasına ihtiyacı var. Mev­cut destek paketle­ri doğal olarak cari dönem giderlerim telafi amaçlı bir görev görüyor. İşletmelerin borç yükünü özellikle dik­kate alan bir düzenleme ihtiyacı olduğunu düşü­nüyoruz. Sektör münha­sır bir borç öteleme ve yapılandırma ihtiyacı içinde olabilir.

Soru : Bu süreçte, sezonu açamayan otel olabilir mi?
Olabilir; bu salgın ile mücadelenin nasıl evrilebileceğine bağlı... Bazı işlet­meler, tümüyle yeni sezona hazırlık amacıyla açılışlarım 2021’e erteleyebilir... Şim­dilik bu yönde belirgin bir eğilim gözlemlemiyorum... TTYD olarak salgın sürecine en önce can güvenliği ve insan sağlığı açısından yak­laşıyoruz .

Soru : Salgın sonrası turizmde yaşanacak dönüşüme dair nasıl bir senaryo öngörüyorsunuz?
Bu alanda yoğun çalışı­yoruz. Salgın sonrasmda elbette yeni norm, kültür ve protokoller olacak, gelenek­sel turizm faaliyetlerinde önemli değişimler olabilir. Hem TTYD bünyesinde hem de uluslararası paydaşları­mız ile yakın işbirliği içinde bu değişimi yönetmek üzere çalışıyoruz. Türkiye yeniden merkezde olacak.